Efekt Mandeli to zjawisko, w którym ludzie dzielą się pamięcią o wydarzeniu, które nigdy nie miało miejsca. Innymi słowy, efekt Mandeli występuje wtedy, gdy zbiorowość zapamiętuje fikcyjne wydarzenie jako prawdziwe.
Wyrażenie efekt Mandeli zostało spopularyzowane w 2009 roku przez Fionę Broome z RPA. W swoim blogu Broome opowiedziała, jak podzieliła się z innymi wspomnieniem, że Nelson Mandela zmarł w więzieniu w 1980 roku, a jego pogrzeb był transmitowany w telewizji.Jednak sama była zaskoczona, gdy w 1990 roku Nelson Mandela został uwolniony.
Według psychologii ludzki mózg ma zdolność do modyfikowania wspomnień w czasie. Pamięć jest zbudowana z powiązanych ze sobą fragmentów, co może powodować błędy w przetwarzaniu informacji.
Prawdziwe wspomnienia są zakłócane przez nowe informacje otrzymywane z otoczenia (akty komunikacji), przez system przekonań i przez wyobraźnię, która jest odpowiedzialna za spójne połączenie fragmentów. Pamięć zatem nie rozróżnia jakości wspomnienia (czy jest ono prawdziwe czy fikcyjne).
W rzeczywistości ta cecha pamięci indywidualnej jest związana z kryptomnezją , która występuje wtedy, gdy człowiek naprawdę wierzy, że wymyślił coś, co w rzeczywistości zostało już wymyślone. Jak wyjaśnić zjawisko zbiorowe?
Istnieją inne teorie wyjaśniające ten efekt. Wśród nich można wymienić zewnętrzną indukcję wspomnień. Inną szeroko rozpowszechnioną teorią, choć mniej akceptowaną, jest hipoteza równoległych wszechświatów. Zobaczmy.
Zewnętrzna indukcja pamięci zakłada, że ludzie są narażeni na indukcję informacji przez aktorów społecznych (indywidualnych, instytucjonalnych lub korporacyjnych). Przykładem jest hipnoza i ujawnienie mediów.
Kiedy w informacji pojawia się luka, która nie pozwala połączyć tego, co znane z tym, co obserwowane, mózg próbuje ją rozwiązać, podczas gdy pamięć, niezdolna do odróżnienia wspomnień prawdziwych od nieprawdziwych, przechowuje informacje.
W ten sposób akty komunikacji współdziałają w budowie spójnej pamięci zbiorowej, ponieważ dodatkowo każde fałszywe lub prawdziwe przekonanie jest zakotwiczone we wspólnym wyobrażeniu kulturowym.
W zewnętrznym wywoływaniu wspomnień dezinformacja odgrywa ważną rolę. Jednak efekt Mandeli nie jest koniecznie związany z teorią spiskową. Decydujący jest sposób, w jaki mózg organizuje informacje i konstruuje znaczenie.
Teoria równoległych wszechświatów jest wyjaśnieniem Broome'a. Jego hipoteza opiera się na fizyce kwantowej, zgodnie z którą we wszechświecie istniałyby równoległe płaszczyzny, w których człowiek mógłby uczestniczyć. Dlatego różni ludzie mogą mieć takie same lub podobne wspomnienia z epizodów, które nigdy nie miały miejsca.
(tixagagb_6) Przykłady efektu Mandeli
W sieci można znaleźć wiele wzmianek, które są przykładem efektu Mandeli. Są to serie wspomnień, które zostały skonwencjonalizowane, ale które zniekształcają część lub całą rzeczywistość. To znaczy:
1. Człowiek przed czołgiem w Tiananmen . W 1989 roku, podczas słynnych protestów na placu Tiananmen w Chinach, mężczyzna stanął przed czołgami, aby uniemożliwić im posuwanie się naprzód. Wiele osób twierdzi, że ma wspomnienia o przejechanym mężczyźnie. Jednak w tym słynnym na cały świat filmie wideo okazuje się, że człowiek ten nigdy nie został przejechany.
2. uświęcenie Matki Teresy z Kalkuty . Matka Teresa z Kalkuty została kanonizowana w 2016 roku podczas pontyfikatu Franciszka. Jednak, gdy to ogłoszono, wielu ludzi było zaskoczonych, ponieważ mieli w pamięci, że jej kanonizacja miała miejsce za pontyfikatu Jana Pawła II.
3. Jakiego koloru jest C3PO z Gwiezdnych Wojen? Większość z nas pamięta go jako złotego, ale w rzeczywistości C3PO ma srebrną nogę.
4. Pan Monopoly z monoklem. Wielu pamięta Pana Monopoly, postać z popularnej gry Hasbro, jako noszącego monokl bogacza. Jednak ten ukochany, wyimaginowany potentat nigdy go nie miał.
