Co to jest paradoks:
Jak paradoks oznacza fakt lub zdanie, które wydaje się być sprzeczne z zasadami logiki. Słowo jako takie pochodzi od łacińskiego paradoxa , liczba mnoga od paradoxon , co oznacza „przeciwieństwo powszechnej opinii”; to z kolei pochodzi od greckiego παράδοξα (parádoxa), liczba mnoga od παράδοξον (parádoxon), co można przetłumaczyć jako „niespodziewany”, „niesamowity” lub „osobliwy”.
W tym sensie paradoksem może być fakt, który na pierwszy rzut oka jest sprzeczny z logiką: „Nikt już nie chodzi w to miejsce, zawsze jest zatłoczone”; „To stwierdzenie jest fałszywe” (paradoks antynomiczny).
Jako taki, paradoks często sprawia wrażenie przeciwstawiania się prawdzie lub zaprzeczania zdrowemu rozsądkowi, jednak paradoks nie zawiera logicznej sprzeczności, wydaje się tylko: „Dlaczego, jeśli istnieje nieskończona ilość gwiazd, niebo jest czarne?” (paradoks Olbersa).
Stąd paradoks różni się od sofizmu , który jest logicznym rozumowaniem z pozorami prawdy, ale takim nie jest, jak na przykład: „Wszystkie psy są śmiertelne. Arystoteles jest śmiertelny. Dlatego Arystoteles jest psem”.
Do najczęściej powtarzających się motywów w paradoksach należą paradoksy autoreferencyjne: „Kiedyś byłem niezdecydowany, ale teraz nie jestem już taki pewny”; paradoksy nieskończoności: „W hotelu z nieskończoną ilością pokoi zawsze można przyjąć więcej gości, nawet jeśli jest pełny”; paradoksy cyrkularne: „Co było pierwsze, kura czy jajko? ”
; te z pomieszania poziomów rozumowania: „Jeśli Bóg jest wszechmocny, to czy może stworzyć kamień tak duży, że nawet on sam nie jest w stanie go unieść?”, wśród wielu innych.
Paradoks jest doskonałym bodźcem do refleksji i do rozwoju zdolności analitycznych, do zrozumienia abstrakcyjnych idei, jak również do rozwoju zdolności intelektualnych. Z tego powodu paradoksy znajdujemy w różnych dyscyplinach wiedzy, takich jak matematyka, filozofia, psychologia, fizyka itd.
Proszę zobaczyć również 30 przykładów paradoksów.
Paradoks w retoryce
W retoryce , paradoks jest figurą myślową, która polega na użyciu wyrażeń, idei, pojęć lub zwrotów, w których kryje się pozorna sprzeczność, przy czym jej funkcją jest jednak nadanie nowych wymiarów znaczeniowych temu, co opisuje. Przykład literackiego paradoksu można znaleźć w tym fragmencie wiersza Pablo Nerudy: „Kocham cię, żeby zacząć cię kochać, żeby zacząć od nowa nieskończoność i żeby nigdy nie przestać cię kochać: dlatego jeszcze cię nie kocham”.
Patrz również Postacie literackie.
