Ryzyko kraju: co to jest, rodzaje i czynniki wpływające – Znaczenia

Co to jest ryzyko kraju?

Ryzyko kraju jest wskaźnikiem finansowym, który mierzy możliwość niewywiązania się z zobowiązań przez kraj wschodzący (rozwijający się). Wartość ta szacuje, czy kraj będzie w stanie sprostać swoim wewnętrznym (wydatki publiczne) i zewnętrznym (międzynarodowe kredyty, bony skarbowe, obligacje) zobowiązaniom.

Kiedy naród ma wysokie ryzyko kraju, lokalni i zagraniczni inwestorzy tracą do niego zaufanie i przestają inwestować. Ma to duży wpływ na gospodarkę kraju dłużnika, ograniczając jego zdolność do generowania dochodów.

Możliwość niewypłacalności kraju jest mierzona przez premię za ryzyko . Premia za ryzyko jest różnicą między oprocentowaniem długu kraju o wyższym prawdopodobieństwie niewypłacalności a oprocentowaniem długu kraju bardziej stabilnego. Stopa procentowa będzie zawsze wyższa w krajach o wyższym ryzyku kraju. Dlatego kraje o stabilnej gospodarce, takie jak Stany Zjednoczone w Ameryce i Niemcy w Europie, są brane jako punkt odniesienia do obliczenia premii za ryzyko.

Pomiar ryzyka kraju jest dokonywany według trzech indeksów stworzonych przez koncern finansowy JP.Morgan Chase, których miary są stosowane na całym świecie jako punkt odniesienia:

• EMBI ( Emerged Market Bond Index ).
• EMBI+ ( Emerged Market Bond Index Plus )

(tixagag_4) EMBI Globalny

Te trzy indeksy mierzą to samo (prawdopodobieństwo niewypłacalności), ale każdy z nich grupuje inny zestaw krajów.

Termin ryzyko kraju jest stosunkowo nowy. Dopiero w latach 70-tych ekonomista Arnold Harberguer zaproponował potrzebę zmierzenia możliwości niewywiązania się kraju dłużnika ze zobowiązań wobec wierzycieli, co w sferze ekonomicznej znane jest jako popadnięcie w default .

Stopy ryzyka kraju

Możliwość, że kraj może nie być w stanie wypełnić swoich zobowiązań gospodarczych może być trojakiego rodzaju:

• Sovereign risk : Jest to możliwość, że osoby fizyczne, prawne lub administracja publiczna danego kraju nie będą w stanie spłacić swoich długów. Na przykład, jeżeli państwowe przedsiębiorstwo energetyczne danego kraju zaciąga międzynarodową pożyczkę na poprawę infrastruktury, to możliwość niewywiązania się z umowy nazywana jest ryzykiem państwowym.

Ryzyko transferowe : niemożność uregulowania długu z powodu braku dostępu do waluty obcej, na przykład z powodu kontroli wymiany walut.

(tixagag_4) Ryzyko ogólne : ryzyko zadłużenia związane z zachowaniem sektora przedsiębiorstw danego kraju. Jeżeli sektor przedsiębiorstw danego kraju napotyka na trudności w spłacie swoich długów z powodu kontroli dewizowej lub ogólnego spadku zdolności produkcyjnej, możliwość spłacenia przez niego swoich długów maleje, a więc wzrasta jego ryzyko.

Czynniki wpływające na ryzyko kraju

Na ryzyko kraju mogą mieć wpływ trzy rodzaje zmiennych. Ogólnie rzecz biorąc, w krajach o wyższym prawdopodobieństwie niewypłacalności, występuje więcej niż jeden czynnik.

(tixagag_4) Czynniki ekonomiczne : takie jak stabilność lokalnej waluty, czy istnieje dostęp do dewiz, poziom inflacji, wzrost lub spadek PKB, dochód na głowę mieszkańca, autonomia banku centralnego, kontrola cen itp.

(tixagag_4) Czynniki polityczne : stabilność instytucji rządowych, poziomy rządzenia, czy istnieje przemienność władzy, czy istnieje i jest respektowany pluralizm polityczny, wielkość aparatu biurokratycznego, czy istnieje pewność prawna itd.

(tixagag_4) Czynniki społeczne : istnienie lub nie partycypacji obywatelskiej, ruchów społecznych, wolności słowa itd.

Kto ocenia ryzyko kraju i jak jest ono mierzone?

Ryzyko kraju jest mierzone przez firmy inwestycyjne i media specjalizujące się w analizie ekonomicznej.Każdy z nich stosuje własną metodologię, biorąc pod uwagę wcześniej poznane czynniki.

Najbardziej rozpowszechnionymi indeksami stosowanymi obecnie do pomiaru ryzyka kraju są EMBI ( Emerged Market Bond Index ), stworzony przez bank inwestycyjny J.P Morgan Chase.

EMBI mierzy różnicę między stopą procentową obligacji emitowanych przez kraj wschodzący w stosunku do stopy procentowej obligacji emitowanych przez Stany Zjednoczone lub Niemcy. Te kraje są brane jako punkt odniesienia, ponieważ są uważane za wolne od ryzyka odpowiednio w obu Amerykach i Europie.

Różnica pomiędzy obiema stopami nazywa się swap lub spread i jest wyrażana w punktach bazowych (bp). Im wyższy spread , tym wyższe ryzyko kraju.

Indeksy EMBI biorą pod uwagę szereg ilościowych i jakościowych czynników, aby określić, na ile realne jest dla danego kraju spłacenie jego długów. Są one rodzajem ratingu przyznawanego krajowi na podstawie jego zdolności płatniczej.

EMBI (Emerged Market Bond Index Plus)

Jest to indeks utworzony w 1994 roku i jest obliczany codziennie na podstawie obligacji Brady'ego. Obligacje te są instrumentami finansowymi, które pozwalają krajom wschodzącym na restrukturyzację ich długów do maksymalnie 30 lat, co daje im większą elastyczność płatniczą.

EMBI+

Ten indeks został stworzony w 1995 roku i jest znacznie szerszy niż tradycyjny EMBI, ponieważ oprócz obligacji Brady'ego uwzględnia inne zmienne inwestycyjne, takie jak pożyczki i euroobligacje.

Kraje, których ryzyko jest mierzone za pomocą tego indeksu, to:

• Ukraina
• Bułgaria
• Rosja
• Polska
• Maroko
• Nigeria
• Malezja
• Filipiny
• Panama
• Peru
• Ekwador
• Argentyna
• Brazylia
• Kolumbia
• Meksyk
• Wenezuela
• Republika Południowej Afryki
• Turcja.

EMBI Globalny

Ten indeks został utworzony w 1999 roku i obejmuje kraje, które wcześniej nie były uważane za kraje wschodzące. Aby wybrać kraje, które zostaną włączone do indeksu, bierze się pod uwagę ich dochód per capita i historię restrukturyzacji zadłużenia.

Obecnie indeks ten składa się z:

• Bułgaria
• Chorwacja
• Węgry
• Argentyna
• Brazylia
• Chile
• Chiny
• Kolumbia
• Wybrzeże Kości Słoniowej
• Egipt
• Republika Dominikańska
• Ekwador
• Salwador
• Liban
• Polska
• Maroko
• Nigeria
• Pakistan
• Republika Południowej Afryki
• Urugwaj
• Wenezuela
• Tajlandia
• Tunezja
• Turcja
• Ukraina
• Rosja
• Malezja
• Meksyk
• Panama
• Peru

(tixagag_4) Filipiny

Ryzyko kraju w Ameryce Łacińskiej

Większość krajów Ameryki Łacińskiej zaliczana jest do krajów wschodzących lub rozwijających się. A wiele z nich ma długą historię zadłużenia i kryzysów gospodarczych, które doprowadziły do tego, że w różnych momentach historycznych miały bardzo wysokie ryzyko dla kraju.

Na przykład, w latach 2019-2020 Argentyna zajęła drugie miejsce w rankingu ryzyka krajów Ameryki Łacińskiej, ze względu na niezdolność do spłaty długu zaciągniętego w Międzynarodowym Funduszu Walutowym. Na pierwszym miejscu znalazła się Wenezuela, ze względu na swoją złożoną sytuację gospodarczą, polityczną i społeczną.

W przeciwieństwie do tego, kraje takie jak Peru i Chile mają najniższe ryzyko kraju w regionie i dlatego są uważane za bardziej wiarygodne i atrakcyjne dla lokalnych i zagranicznych inwestorów.

To jest przykładowy ranking ryzyka krajów od stycznia do września 2019 roku, który obejmuje niektóre kraje Ameryki Łacińskiej z indeksu EMBI+:

Dlaczego ryzyko kraju wzrasta?

Kiedy kraj przeżywa poważne problemy gospodarcze, polityczne lub społeczne, wzrasta jego ryzyko niewypłacalności. Na przykład, kraje z wysoką inflacją, kontrolą wymiany walut lub niepokojami społecznymi generują nieufność na rynku międzynarodowym.

W tego typu sytuacji analitycy i inwestorzy zakładają, że kraj przechodzi kryzys, który może mieć wpływ na jego gospodarkę, a tym samym na jego zdolność do spłaty zaciągniętych długów, więc jego „reputacja” jako dłużnika spada. Innymi słowy, im większa nieufność, tym większe ryzyko dla kraju.

Można więc powiedzieć, że ryzyko kraju nie tylko mierzy prawdopodobieństwo niewypłacalności, ale jest również miarą zaufania, jakie dany naród wzbudza do robienia interesów. Dlatego jest to również miara poziomu ryzyka, które inwestorzy są skłonni podjąć w danym kraju.

Jak ryzyko kraju wpływa na zwykłych obywateli?

Ryzyko kraju jest wskaźnikiem, który może mieć bezpośredni wpływ na finanse osobiste. Kraj z niskim ryzykiem niewypłacalności jest bardzo atrakcyjny dla inwestycji krajowych i zagranicznych, a to ma bezpośredni wpływ na dochód, który naród może otrzymać.

Im wyższy dochód, tym większa rozbudowa aparatu produkcyjnego, tym większe zatrudnienie i możliwości wzrostu gospodarczego, jeżeli zasoby są dobrze zarządzane.

Z drugiej strony, kraj o wysokim ryzyku jest niewiarygodny dla inwestycji, ponieważ żadna osoba, firma czy organizacja nie będzie chciała zainwestować swoich pieniędzy, jeżeli nie ma gwarancji zwrotu. A jeśli kraj nie generuje dochodów z powodu braku inwestycji, może doznać załamania gospodarczego.

Patrz również Inflacja